در جاوااسکریپت، Scope محدوده‌ای است که متغیرها، توابع و پارامترها در آن قابل دسترسی هستند.
Scope تعیین می‌کند متغیرها کجا قابل دسترس هستند و کجا نه.

🔹 انواع Scope در جاوااسکریپت

1. Global Scope (سطح جهانی)

• متغیرهایی که در خارج از هر تابع یا بلاک تعریف شده‌اند، در کل برنامه قابل دسترسی هستند.

let globalVar = "I am global";

function showGlobal() {
  console.log(globalVar);
}

showGlobal(); // I am global
console.log(globalVar); // I am global

2. Function Scope (محدوده تابع)

• متغیرهایی که با var در یک تابع تعریف شده‌اند، فقط داخل همان تابع قابل دسترسی هستند.

function myFunc() {
  var localVar = "I am local";
  console.log(localVar); // I am local
}

myFunc();
console.log(localVar); // خطا: localVar is not defined

⚠️ توجه: var تابع‌محور است، نه بلوک‌محور.

3. Block Scope (محدوده بلوک)

• متغیرهایی که با let یا const در یک بلوک {} تعریف شده‌اند، فقط داخل همان بلوک قابل دسترسی هستند.

{
  let blockVar = "I am block-scoped";
  const constVar = "I am also block-scoped";
  console.log(blockVar);  // I am block-scoped
  console.log(constVar);  // I am also block-scoped
}

console.log(blockVar);  // خطا: blockVar is not defined
console.log(constVar);  // خطا: constVar is not defined

🔹 Lexical Scope (محدوده لغوی)

• جاوااسکریپت از Lexical Scoping استفاده می‌کند، یعنی متغیرها بر اساس محل تعریفشان در کد قابل دسترسی هستند.

function outer() {
  let outerVar = "outer";

  function inner() {
    console.log(outerVar); // دسترسی به متغیر تابع بیرونی
  }

  inner();
}

outer(); // outer

🔹 Scope و Closure

• Closure زمانی ایجاد می‌شود که یک تابع به متغیرهای خارج از خود دسترسی دارد.

• این ویژگی برای حفظ داده‌های خصوصی کاربرد دارد.

function counter() {
  let count = 0;

  return function() {
    count++;
    return count;
  };
}

let increment = counter();
console.log(increment()); // 1
console.log(increment()); // 2

✅ خلاصه

• Global Scope → کل برنامه

• Function Scope → متغیرهای var داخل تابع

• Block Scope → متغیرهای let و const داخل بلوک

• Lexical Scope → دسترسی بر اساس محل تعریف متغیر

• Closure → دسترسی تابع به متغیرهای بیرونی و حفظ وضعیت